YUMURTANIN KISIMLARI VE EMBRİYONUN BESLENMESİ
*Yumurtanın kısımları:
→Yumurta; yumurta kabuğu, koriyon zarı, amniyon zarı, vitellus kesesi ve allantoyis kesesi olmak üzere 5 kısımdan
oluşmuştur.
**Yumurta kabuğu:
→Yumurtayı dış etkenlere karşı korur ve gaz alış-verişini sağlar.
**Koriyon zarı:
→Embriyoyu korur ve gaz alış-verişini sağlar.
**Amniyon zarı:
→Embriyoyu dışarıdan saran bir zardır.
→Bu zarın içinde, amniyon sıvısı bulunur.
→Bu sıvı, embriyoyu sarsıntı ve ısı değişimlerine karşı korur.
→Aynı zamanda, embriyonik zarların embriyoya yapışmasını engeller.
**Vitellus kesesi:
→İçinde embriyonun gelişmesi için gerekli besinler bulunur.
→Bu kesenin içindeki besin miktarı, canlı sınıflarına göre farklılık gösterir.
Vitellus miktarı: Sürüngen > Kuş > Balık > Kurbağa > Memeli
**Allantoyis kesesi:
→Embriyonun oluşturduğu atık maddeleri depolar.
→Bu kese aynı zamanda, embriyonun gaz alış verişini sağlar.
Not:
→Embriyo gelişirken; koriyon, amniyon ve allantoyis kesesi sürekli büyürken, vitellus kesesi ise küçülür.
→Balık ve kurbağalarda; yumurta kabuğu, koriyon zarı, amniyon zarı, amniyon sıvısı ve allantoyis kesesi
bulunmaz.
→Kurbağalarda vitellus kesesi çok küçük olduğundan, kurbağalar tam gelişmeden doğar. Bu canlılar;
gelişimini dış ortamda tamamlayıp, başkalaşım geçirir.
→Plasentalı ve keseli memelilerde yumurta kabuğu bulunmaz. Bu canlılardaki vitellus kesesi küçük olup,
allantoyis kesesi ise körelmiştir. Bu canlılardaki; vitellus ve allantoyis kesesi, plasenta oluştuktan sonra
kaybolur.
*Embriyonun korunması ve beslenmesi:
→Hayvanlar, embriyolarının korunup-beslenmesine göre; ovipar, vivipar ve ovovivipar olmak üzere 3 gruba ayrılır.
**Ovipar hayvanlar:
→Yumurtalarını dış ortama bırakan hayvanlardır.
→Bu canlıların embriyoları, yumurta içindeki besinlerle beslenerek gelişir.
→Embriyo, gelişmesini tamamladıktan sonra yumurtadan çıkar.
→Balıkların büyük bir kısmı, kurbağalar, sürüngenlerin büyük bir kısmı, kuşlar ve gagalı memeliler bu gruba girer.
**Vivipar hayvanlar:
→Bu canlıların embriyoları, anne karnında gelişir.
→Embriyo, gelişmesini bitirdikten sonra doğum olayı ile dış ortama verilir.
→Plasentalı ve keseli memeliler bu gruba girer.
→Plasentalı memelilerde, anne embriyoyu plasenta aracılığıyla beslediğinden; yavru gelişmesini tamamlamış
bir şeklide doğar.
→Keseli memelilerde ise embriyo tam gelişmeden doğar. Bu canlıların büyük bir kısmında, embriyo gelişimini
annenin kesesi içinde tamamlar.
**Ovovivipar hayvanlar:
→Bu canlıların embriyoları, anne karnında ve yumurta içinde gelişir.
→Bu canlılarda, dişiler yumurtayı ürettikten sonra dış ortama bırakmaz. Yumurta, dişinin vücudu içinde kalır.
→Embriyo, yumurta içindeki besinlerle beslenerek gelişimini tamamlar.
→Anne, sadece embriyonun korunmasını sağlar.
→Gelişme tamamlandıktan sonra, yavru birey yumurtadan çıkar ve daha sonra doğum olayı ile dış ortama verilir.
→Köpek balıkları, bazı kemikli balıklar ve bazı sürüngenler bu gruba girer.
Plasenta oluşması ve ikizler
Başkalaşım
###########################################################################################
|