***Blastula evresi:
→Bu evrede, hücreler merkezden çevreye doğru göç etmeye başlar.
→Böylece içi sıvı dolu, küre şeklinde bir yapı oluşur.
→Bu yapıya blastula denir.
→Ortadaki boşluğa ise blastosöl (ilk karın boşluğu) denir.
→Bu yapının dış kısımda bulunan ve tek hücre tabakasından oluşmuş yapıya blastoderm (ilk deri) denir.
→Bu evrede, hücreler büyüyerek bölündüğünden; embriyonun ağırlığı artmaya başlar.
***Gastrula evresi:
→Bu evrede, hücrelerin bir kısmı merkeze doğru göç ederek; bir çöküntü oluşturur.
→Çöküntünün, başlangıç kısmına blastopor (ilk ağız) denir.
→Çöküntünün, iç kısmına ise gastrosöl (ilk bağırsak) denir.
→Böylece embriyoda iki hücre tabakası oluşur.
→Dıştaki tabakaya ektoderm, içtekine ise endoderm denir.
→Bu evrenin başlangıcında, yüzeyden ayrılan bazı hücreler (mezenşim hücreleri); mezoderm adı verilen,
üçüncü bir hücre tabakası daha oluşturur.
→Mezodermin içindeki boşluğa, sölom boşluğu denir.
Not:
→Sünger ve sölenterlerde mezoderm bulunmaz.
→Sölenter ve yassı solucanlarda, blastopordan; hem ağız hem de anüs olarak görev yapan bir yapı oluşur.
→Halkalı solucan, yumuşakça ve eklembacaklılarda, blastopordan ağız oluşur.
→Derisi dikenliler ve omurgalılarda ise blastopordan anüs oluşur.
***Farklılaşma ve organogenez:
→Gastrula evresinin sonunda, hücrelerdeki genler aktifleşerek; doku ve organlar oluşmaya başlar.
→İlk önce nöral tüp ve nötokord oluşur.
→Daha sonra omurga oluşur.
→En son sistemler oluşur.
Not: Nöral tüp, sinir sisteminin oluşmasında görev alır.
Embriyonik tabakaların oluşturduğu doku ve organlar:
Ektodermden;
→Üst deri, saç, kıl, tırnak, ter bezi, duyu organları, kornea, göz merceği, sinir sistemi, hipofiz bezi, dişin mine tabakası,
böbrek üstü bezinin öz kısmı (adrenal medulla) ile ağız, burun ve anüsün iç yüzeyini örten epitel doku oluşur.
Endodermden;
→Yemek borusu, mide, bağırsaklar, karaciğer, pankreas, soluk borusu, bronş, bronşçuk, akciğer, tiroid bezi,
paratiroid bezi, timus bezi, idrar kesesi ve üretra oluşur.
Mezodermden:
→Alt deri, karın zarı, iskelet, kas, kalp, kan, damarlar, lenf sistemi, üreme sistemi, böbrekler
ve böbrek üstü bezinin kabuk kısmı (adrenal kortex) oluşur.
###########################################################################################
