SİNİR HÜCRELERİNİN YAPISI VE NÖRON ÇEŞİTLERİ
*Sinir hücrelerinin yapısı:
→Sinir sistemi, nöron adı verilen sinir hücreleri ile bunlara desteklik sağlayan ve beslenmesinde görev alan
nöroglia adı verilen hücrelerden oluşmuştur.
→Sinir hücreleri sentrozomlarını kaybettiklerinden ve aşırı faklılaştıklarından dolayı, bölünme yeteneklerini kaybetmişlerdir.
→Sinir hücrelerinin gövdelerinden çıkan uzantılardan, kısa olanlarına dentrit; uzun olanına ise akson denir.
→Dentritler genellikle çok sayıda olmalarına karşın, akson sadece bir tanedir.
→Dentritler, uyartıları alır ve aksonlara iletir.
→Aksonlar ise aldıkları uyartıları başka bir sinir hücresine ya da efektör organlara (kas, bez) iletirler.
→Bazı sinir hücrelerinin aksonları etrafında, schwan hücreleri bulunur.
→Schwan hücreleri, lipoprotein yapılı bir madde salgılar ve sinir hücrelerinin aksonlarını yalıtan bir tabaka oluşturur.
→Bu tabakaya miyelin kılıf denir.
→Miyelin kılıf, uyartıların daha hızlı taşınmasını sağlar.
→Miyelin kılıf bulunan nöronlarda, uyartılar; 120 m/s hızla taşınır.
→Miyelin kılıf bulunmayan nöronlarda ise uyartılar; 10 m/s hızla taşınır.
→İki schwan hücresi arasında kalan bölgeye, ranviyer boğumu denir.
→Ranviyer boğumlarında, miyelin kılıf bulunmaz.
→Bu nedenle boğumlarda, taşıma hızı düşer.
→İki sinir hücresi arasındaki bağlantı bölgesine, sinaps denir.
→Sinapslarda sinir hücreleri birbirine temas etmezler.
→İki sinir hücresi arasında sinaps boşluğu bulunur.
→Sinapslarda uyartıların taşıma hızı düşer.
***Motor nöron (Eferent):
→Merkezi sinir sisteminden aldıkları uyartıları, efektör organlara (kas, bez) taşır.
**Yapısına göre nöronlar:
→Nöronlar yapılarına göre; unipolar, bipolar ve multipolar olmak üzere 3 kısımda incelenir.
***Unipolar nöron (tek kutuplu):
→Gövdeden tek bir uzantı çıkar.
→Bu uzantının bir ucu, dentrit ile başlar; diğer ucu akson ile sonlanır.
***Bipolar nöron (iki kutuplu):
→Gövdeden karşılıklı olarak iki uzantı çıkar.
→Bu uzantılardan biri dentrit, diğeri ise aksondur.
***Multipolar nöron (çok kutuplu):
→Gövdeden çok sayıda uzantı çıkar.
→Bu uzantıların kısa olanlarına dentrit; uzun olanına ise akson denir.
→Dentritler çok sayıda olmalarına karşın, aksonlar ise bir tanedir.
Not:
→Unipolar ve bipolar nöronlar duyu nöronlarıdır.
→Multipolar nöronlar ise motor ve ara nöronlardır.
###########################################################################################
