SİNİR HÜCRESİNDE İMPULS OLUŞMASI VE TAŞINMASI
*İmpuls oluşması ve taşınması:
→Bir sinir hücresi uyarıldığında, sinir hücresinin uyartıyı almasına impuls denir.
→Sinir hücresinde impuls oluşabilmesi için, verilmesi gereken minimum uyartı şiddetine eşik değer denir.
→Uyartı şiddeti, bu eşik değerin altında olursa; sinir hücresinde impuls oluşmaz.
→Uyartı şiddeti, eşik değerde veya üzerinde olursa; sinir hücresi uyartıya aynı şiddette tepki verir.
→Bu olaya ya hep-ya hiç prensibi denir.
Uyartıların sinir hücresinde taşınması:
→Sinir hücresinde oluşan uyartılar, dentritten aksona doğru elektrokimyasal olarak taşınır.
→Elektrokimyasal taşımada, sodyum-potasyum pompası görev alır.
→Dinlenme halindeki bir sinir hücresinde; Na+ hücre dışına, K+ ise hücre içine aktif taşıma ile pompalanır.
→Böylece sinir hücresinin dış kısmı pozitif (+), iç kısmı ise negatif (-) yüklü hale geçer.
→Bu olaya POLARİZASYON denir.
→Polarizasyonda Na-K pompası kullanıldığından, ATP harcanır.
→Polarizasyon durumundaki bir sinir hücresine, eşik değer veya üzerinde uyartı verilirse; Na-K pompası
kısa bir süre zarfında çalışmaz.
→Bunun sonunda: hücre dışındaki Na+ hücre içine, hücre içindeki K+ ise hücre dışına difüzyonla geri döner.
→Böylece sinir hücresinin dış kısmı negatif (-), iç kısmı ise pozitif (+) yüklü hale geçer.
→Bu olaya DEPOLARİZASYON denir.
→Böylece sinir hücresi uyarılmış olur. (impuls oluşur)
→Depolarizasyonda, Na-K pompası görev yapmadığından ATP harcanmaz.
→Uyartıyı alan bir sinir hücresinin, tekrar ikinci bir uyartıyı alabilmesi için eski haline geri dönmesi gerekir.
→Bunun için sinir hücresinde tekrar; Na+ hücre dışına, K+ ise hücre içine aktif taşıma ile pompalanır.
→Böylece sinir hücresinin dış kısmı pozitif (+), iç kısmı ise negatif (-) yüklü hale geçer.
→Bu olaya REPOLARİZASYON denir.
→Repolarizasyonda, Na-K pompası görev yaptığından ATP harcanır.
Not:
→Na-K pompası, miyelin kılıf taşımayan nöronlarda sinir hücresi boyunca gerçekleşir.
→Miyelin kılıf taşıyan nöronlarda ise Na-K pompası, sadece ranviyer boğumlarında gerçekleşir.
→Miyelin kılıfın bulunduğu yerlerde (schwan hücrelerinde), Na-K pompası görev yapmaz.
→Bu kısımda uyartılar, bir boğumdan diğerine atlayarak taşınır. (miyelin kılıf taşıma hızını 10 kat arttırır)
→Bu taşımaya atlamalı iletim denir.
Aksiyon potansiyeli:
→Dinlenme halindeki bir sinir hücresinde (polarizasyon) hücre içi ile hücre dışı arasında -70 mV’ luk bir
potansiyel fark bulunur.
→Sinir hücresi uyarıldığında (depolarizasyon), bu potansiyel fark bozulur ve + 40 mV’ luk bir potansiyel fark oluşur.
→Buna aksiyon potansiyeli denir.
→Daha sonra sinir hücresi, tekrar eski haline geri döner. (repolarizasyon)
###########################################################################################
