OMURGASIZ HAYVANLARDA SİNİR SİSTEMİ
**Omurgasız hayvanlarda sinir sistemi:
→Omurgasız hayvanlardan süngerlerde, sinir sistemi bulunmaz.
→Geri kalan tüm omurgasızlarda sinir sistemi bulunur.
→Bu canlılarda bulunan sinir ipi, genellikle organizmanın karın kısmından geçer.
→Sölenterlerden hidrada, ağsı (diffüz) sinir sistemi bulunur.
→Bu sinir sisteminde, sinir hücreleri arasında sinaps bulunmadığından; alınan uyartılar vücudun her tarafına
doğru iletilir.
→Aynı zamanda, bu sinir sisteminde uyarılan bölgeden uzaklaştıkça uyartıların şiddeti giderek azalır.
→Sölenterlerden deniz analarında, ışınsal sinir sistemi bulunur.
→Bu sinir sisteminde ilk sinaps oluşumu görülür.
→Yassı solucanlardan planaryada, ip merdiven sinir sistemi bulunur.
→Bu sinir sisteminde, canlının baş kısmında; sinir hücreleri yoğunlaşarak ganglion adı verilen
sinir düğümlerini oluşturur.
→Ganglionlar, sinir sisteminin çalışmasını kontrol eder.
→Bu ilk merkezi sinir sistemidir.
→Halkalı solucanlarda da ip merdiven sinir sistemi bulunur.
→Bu canlıların üyelerinden biri olan toprak solucanının, vücudunun her segmentinde bir çift ganglion bulunur.
→Bu sinir sisteminde, başta bulunan ganglionlar sinir sisteminin çalışmasını kontrol eder.
→Herhangi bir nedenden ötürü, başın kopması durumunda; diğer ganglionlar sinir sisteminin çalışmasını
kontrol etmeye başlar.
→İp merdiven sinir sistemi aynı zamanda, yumuşakçalarda ve eklem bacaklılarda görülür.
Toprak solucanı ile yapılan öğrenme deneyi:
→Toprak solucanları, Y şeklinde bir kanalın içine bırakılmışlardır.
→Ana kanaldan ayrılan birinci kanalın ucuna, elektrik şoku veren bir düzenek yerleştirilmiştir.
→İkinci kanalın ucunda ise besin ve nem yerleştirilmiştir.
→Solucanlar kanala ilk kez bırakıldıklarında, birinci ve ikinci kanala eşit sayıda solucan gitmiştir.
→Daha sonra, aynı solucanlar kullanılarak deney tekrarlandığında ise besin ve nem bulunan kanala, daha fazla
sayıda solucanın gittiği görülmüştür.
→Daha sonra solucanların başları kesilmiş ve tekrar kanala bırakılmışlardır.
→Buna ramen, besin ve nemin bulunduğu kanala daha fazla sayıda solucanın gittiği gözlenmiştir.
→Solucanların başları yenilendikten sonra, aynı deney tekrarlandığında; birinci ve ikinci kanala eşit sayıda
solucanın gittiği gözlenmiştir.
Sonuç:
→Solucanların öğrenme yetenekleri vardır.
→Hem baş ve hem de gövde ganglionları öğrenilmiş bilgileri hafızada tutar.
→Baş ganglionları, organizmayı yönetir ve gövde ganglionlarının çalışmasını kontrol eder.
→Baş ganglionlarının olmaması durumunda, gövde ganglionları organizması yönetir.
