İNCE BAĞIRSAĞIN YAPISI VE İNCE BAĞIRSAKTA SİNDİRİM
**İnce bağırsak:
→Yaklaşık olarak 8 metre uzunluğunda ve 3 cm çapındadır.
→Bu organ içten dışa doğru; mukoza, düz kas ve bağ doku olmak üzere 3 farklı tabakadan oluşmuştur.
→Mukoza tabakasında, sindirim enzimleri salgılayan bezler bulunur.
→Düz kas tabakasındaki kaslar, peristaltik hareketlerin gerçekleşmesini sağlar.
→İnce bağırsak; 12 parmak, boş ve kıvrımlı bağırsak olmak üzere 3 kısımdan oluşmuştur.
→İnce bağırsağın ilk 25 cm' lik kısmına 12 parmak bağırsağı denir.
→Bu organa, karaciğer ve pankreas salgılarını boşaltır.
→Karaciğer, ürettiği safra salgısını koledok kanalı ile12 parmak bağırsağının vater kabarcığına boşaltır.
Karaciğer ---> Safra salgısı ---> Safra kesesi ---> Koledok kanalı ---> Vater kabarcığı ---> 12 parmak b.
→Pankreas, ürettiği pankreas öz suyunu virsung kanalı ile 12 parmak bağırsağının vater kabarcığına boşaltır.
Pankreas ---> Pankreas öz suyu ---> Virsung kanalı ---> Vater kabarcığı ---> 12 parmak b.
→Besinler 12 parmak bağırsağına geldiğinde, bu organda bulunan bazı hücreler sekretin ve kolesistokinin
hormonları salgılamaya başlar.
→Bu hormonlar, kan ile taşınarak karaciğer ve pankreası uyarır.
→Karaciğer, sekretin hormonu etkisiyle safra sıvısı üretip-salgılamaya başlar.
→Pankreas, bu hormonun etkisiyle bikarbonat (HCO3) iyonları salgılamaya başlar.
→Karaciğerde bulunan safra kesesi, kolesistokinin hormonu etkisiyle kasılır ve depoladığı safra özsuyunu
salgılamaya başlar.
→Pankreas, bu hormonun etkisiyle sindirim enzimleri salgılamaya başlar.
→Safra öz suyunun bileşiminde; bikarbonat iyonları, pigment maddeleri, yağ asitleri, kolesterol, bilirubin
ve safra tuzları bulunur.
→Pankreas öz suyunun bileşiminde; bikarbonat iyonları ile lipaz, amilaz, nükleaz, tripsinojen ve kimotripsinojen
enzimleri bulunur.
→Safra sıvısı ve pankreas öz suyunda bulunan bikarbonat iyonları, ince bağırsak ortamının bazikleşmesini
sağlar.
→İnce bağırsakta bulunan besin, enzim karışımına kilus adı verilir.
Not: Açlık durumunda 12 parmak bağırsağı hücreleri, enterogastrin hormonu salgılar. Bu hormon, mide bezlerini
uyararak onların salgı üretmesini durdurur. Aynı zamanda, bu hormon etkisiyle mide hareketleri yavaşlar.
*İnce bağırsakta sindirim (pH 7- 8):
→Safra sıvısı, yağları mekanik olarak sindirir.
→Pankreastan salgılanan sindirim enzimleri; karbonhidrat, yağ ve proteinleri kimyasal olarak sindirir.
Yağ + 3H2O --------------------> 3 yağ asidi + Gliserol
Lipaz
Nişasta (Destrin) -----------------> Maltoz
Amilaz
→Tripsinojen ve kimotripsinojen inaktif (zimojen) olarak salgılanır.
→12 parmak bağırsağı hücrelerinden salgılanan enterokinaz enzimi, tripsinojeni tripsine dönüştürerek aktifleştirir.
Tripsinojen -------------------------> Tripsin
(inaktif) Enterokinaz (aktif)
→Tripsin, polipeptidlerin kimyasal olarak sindirilmesini sağlar.
Polipeptid + H2O -------------------> Dipeptid
Tripsin
→Tripsin aynı zamanda, kimotripsinojeni kimotripsine dönüştürerek aktifleştirir.
Kimotripsinojen -------------------------> Kimotripsin
(inaktif) Tripsin (aktif)
→Kimotripsin, polipeptidlerin kimyasal olarak sindirilmesini sağlar.
Polipeptid + H2O -----------------------> Dipeptid
Kimotripsin
→Nükleazlar (DNAaz ve RNAaz), nükleik asitlerin sindirilmesini sağlar.
DNA + (n-2)H2O ----------------------> n(Nükleotid)
DNAaz
RNA + (n-1)H2O ----------------------> n(Nükleotid)
RNAaz
→İnce bağırsak hücreleri, ince bağırsak özsuyu salgılar.
→İnce bağırsak özsuyunun bileşiminde; erepsin, maltaz, sakkaraz (sükraz), ve laktaz enzimleri bulunur.
Dipeptid + H2O -------------------------> Aminoasit + Aminoasit
Erepsin
Maltoz + H2O ---------------------------> Glikoz + Glikoz
Maltaz
Sakkaroz + H2O -----------------------> Glikoz + Früktoz
Sakkaraz
Laktoz + H2O ---------------------------> Glikoz + Galaktoz
Laktaz
→İnce bağırsakta, besinlerin kimyasal sindirimi tamamlanır.
→Sindirilmiş besinler, ince bağırsak hücreleri tarafından emildikten sonra; kan ve lenf kılcallarına verilir.
→İnce bağırsak iç yüzeyini örten hücreler, bağırsak boşluğuna doğru villus adı verilen uzantıları oluşturur.
→Villusları oluşturan her bir hücrenin de mikrovillus adı verilen, hücre zarından oluşmuş uzantıları bulunur.
→Villus ve mikrovilluslar ince bağırsağın emilim yüzeyinin artmasını sağlar. (550 m2 kadar yüzey oluşur)
→İnce bağırsak ile kalın bağırsağın birleştiği yerde kör bağırsak (çekum) bulunur.
**Kalın bağırsak:
→Yaklaşık olarak 2 metre uzunluğunda ve 7 cm çapındadır.
→Villus yapısı bulunmaz.
→Mekanik ve kimyasal sindirim gerçekleşmez.
→Bu organda su ve minerallerin emilimi gerçekleşir.
→Aynı zamanda sindirilmemiş besinler geçici olarak depolanır.
→Kalın bağırsakta B ve K vitamini sentezleyen yararlı bakteriler bulunur.
→Bu bakterilerin sentezlediği vitaminler, kalınbağırsak hücreleri tarafından emilerek kana verilir.
**Anüs:
→Sindirilmemiş besinlerin ve sindirim atıklarının dışarı atılmasını sağlar.
Karaciğer ve Pankreas
Besinlerin kan ve lenf sıvısı ile taşınması
BAŞA DÖN
ANA SAYFAYA DÖN
###########################################################################################
