KAS VE SİNİR DOKU
**Kas doku:
→Kaslar, aldıkları uyartılara kasılma ve gevşeme şeklinde tepki verirler.
→Kas hücrelerinin zarına sarkolemma, sitoplazmasına sarkoplazma ve endoplazmik retikulumuna
sarkoplazmik retikulum adı verilir.
→Kas hücrelerinde kasılma ve gevşemeden sorumlu olan miyofibril adı verilen proteinler bulunur.
→Bunlardan ince ve uzun olanına aktin, kalın ve kısa olanına miyozin denir.
→Aktin ve miyozin iplikleri, çizgili kaslarda ve kalp kasında sarkomer yapısı içinde bulunur.
Sarkomerin yapısı:
→Sarkomer, iki Z çizgisi arasında bulunur.
→İki aktin arasına H bandı denir.
→Miyozin ipliğinin boyuna A bandı denir.
→İki miyozin arasına I bandı denir.
→Kaslar; çizgili, düz ve kalp kası olmak üzere 3 gruba ayrılır.
***Çizgili kas (iskelet kası):
→İskelette bulunur.
→Kırmızı renklidir.
→Silindir şeklindedir.
→Çok çekirdeklidir.
→Çekirdekler hücre zarına yakın bir yerde bulunur.
→Hücreler arasındaki zarlar erimiş olduğundan; hücrelerin sınırları belli değildir.
→Bölünme yeteneğini kaybetmiştir.
→Kasa kırmızı rengini veren miyoglobin taşır.
→Üzerinde enine çizgiler bulunur. (bantlıdır)
→İstemli çalışır.
→Hızlı kasılır.
→Çabuk yorulur.
→Hem oksijenli hem de oksijensiz solunum yapar.
***Düz kas:
→Yemek borusu, mide, bağırsak, atardamar, toplardamar, idrar kesesi ve soluk borusunda bulunur.
→Beyaz renklidir.
→Mekik (iğ) şeklindedir.
→Tek çekirdeklidir.
→Çekirdek ortada bulunur
→İstemsiz çalışır. (otonom)
→Bantsızdır. (sarkomer yoktur)
→Yavaş kasılır.
→Yorulmaz.
→Sadece oksijenli solunum yaparlar.
***Kalp kası:
→Kalpte bulunur.
→Kırmızı renklidir.
→Silindir şeklindedir.
→Kalbe şeklini verebilmek için yer yer dallanmıştır.
→Bir veya iki çekirdeklidir.
→Çekirdek ortada bulunur.
→Kalp kası hücreleri arasında ara diskler bulunur.
→Bölünme yeteneğini kaybetmiştir.
→Kasa kırmızı rengini veren miyoglobin taşır.
→Üzerinde enine çizgiler bulunur.
→İstemsiz çalışır.
→Ritmik çalışır ve yorulmaz.
→Sadece oksijenli solunum yapar.
**Sinir doku:
→Sinir doku, nöron adı verilen sinir hücreleri ile bunlara desteklik sağlayan ve beslenmesinde görev alan
nöroglia adı verilen hücrelerden oluşmuştur.
→Sinir hücreleri sentrozomlarını kaybettiklerinden ve aşırı faklılaştıklarından dolayı, bölünme yeteneklerini kaybetmişlerdir.
→Sinir hücrelerinin gövdelerinden çıkan uzantılardan, kısa olanlarına dentrit; uzun olanına ise akson denir.
→Dentritler genellikle çok sayıda olmalarına karşın, akson sadece bir tanedir.
→Dentritler, uyartıları alır ve aksonlara iletir.
→Aksonlar ise aldıkları uyartıları başka bir sinir hücresine ya da efektör organlara (kas, bez) iletirler.
→Bazı sinir hücrelerinin aksonları etrafında, schwan hücreleri bulunur.
→Schwan hücreleri, lipoprotein yapılı bir madde salgılar ve sinir hücrelerinin aksonlarını yalıtan bir tabaka oluşturur.
→Bu tabakaya miyelin kılıf denir.
→Miyelin kılıf, uyartıların daha hızlı taşınmasını sağlar.
→Miyelin kılıf bulunan nöronlarda, uyartılar; 120 m/s hızla taşınır.
→Miyelin kılıf bulunmayan nöronlarda ise uyartılar; 10 m/s hızla taşınır.
→İki schwan hücresi arasında kalan bölgeye, ranviyer boğumu denir.
→Ranviyer boğumlarında, miyelin kılıf bulunmaz.
→Bu nedenle boğumlarda, taşıma hızı düşer.
→İki sinir hücresi arasındaki bağlantı bölgesine, sinaps denir.
→Sinapslarda sinir hücreleri birbirine temas etmezler.
→İki sinir hücresi arasında sinaps boşluğu bulunur.
→Sinapslarda uyartıların taşıma hızı düşer.
*Sinir hücresi çeşitleri:
→Sinir hücreleri görevlerine göre; duyu, ara ve motor nöronlar olmak üzere 3 kısımda incelenir.
***Duyu nöron:
→Duyu organlarından aldıkları uyartıları, merkezi sinir sistemine (beyin ve omurlik) taşır.
***Ara nöron:
→Merkezi sinir sisteminde bulunur.
→Gelen uyartıları değerlendirir ve bu uyartılara kaşı tepki oluşturur.
→Bu nöronlar aynı zamanda, ruhsal faaliyetleri ve iç organların çalışmasını düzenler.
***Motor nöron:
→Merkezi sinir sisteminden aldıkları uyartıları, efektör organlara (kas, bez) taşır.
##########################################################################################
