POPULASYON GENETİĞİ
*Populasyon genetiği:
→Bir populasyonda bulunan bireylerin, sahip oldukları gen ve karakterlerin; o populasyonda bulunma
frekanslarını (oranlarını) inceler.
**Gen havuzu:
→Bir populasyonda bulunan tüm genlerin toplamıdır.
**Gen frekansı:
→Bir genin, bir populasyonun gen havuzunda bulunma oranıdır.
→Bir populasyondaki bireylerin; sahip oldukları gen ve karakterlerin frekansı, Hardy-Weinberg prensibi yardımıyla
belirlenebilir.
Hardy-Weinberg prensibi:
→Bir populasyonda bulunan, baskın ve çekinik genlerin frekanslarına etki edecek bir kuvvet yoksa (mutasyon,
izolasyon, göç...); o genlerin frekansı dölden döle sabit kalır.
→Bir populasyonda bulunan;
baskın genin frekansına: P
çekinik genin frekansına : q
denir.
→Populasyonun gen havuzunda, her iki genin bulunma ihtimali %100 olduğundan; p + q = 1 olur.
→Eşitliğin her iki tarafının karesini aldığımızda; o populasyondaki bireylerin sahip oldukları karakterlerin,
frekanslarını bulmuş oluruz.
P2: Homozigot baskın (AA) genotipli bireylerin frekansı
2pq: Heterozigot baskın (Aa) genotipli bireylerin frekansı
q2: Homozigot çekinik (aa) genotipli bireylerin frekansı
Not:
→Bu etmenler gen frekanslarını değiştirdiğinden; evrimleşmeye yol açar.
Örnek: 1000 kişilik bir populasyonda 160 kişi kısa boyludur. Buna göre;
a) Heterozigot uzun boylu bireylerin sayısı kaçtır?
b) Çekinik gen taşıyan bireylerin frekansı kaçtır?
[ Uzun boy baskın (A), kısa boy çekinik (a) ]
Çözümü:
a)
Uzun boy gen frekansı: P
Kısa boy gen frekansı: q
→Kısa boylu (aa) bireylerin frekansı: q2 olduğundan;
 bulunur.
→ P + q = 1
→ P + 0,4 = 1
→ P = 0,6
bulunur.
→Heterozigot uzun boylu bireylerin frekansı: 2Pq olduğundan;
2 x 0,6 x 0,4 = 0,48
bulunur.
→Populasyonun toplam sayısı: 1000 kişi olduğundan;
1000 x 0,48 = 480 kişi heterozigot uzun boyludur.
b) Çekinik gen taşıyan bireyler: Aa ve aa ' dır.
Bu bireylerin frekansı: 2pq + q2 olduğundan;
→ (2 x 0,6 x 0,4) + (0,4)2
→ 0,48 + 0,16 = 0,64 çekinik gen taşıyan bireylerin frekansıdır.
***Eksik baskınlık gösteren karakterlerin gen frekanslarının hesaplanması:
→Eksik baskınlık gösteren karakterlerin, gen frekanslarının hesaplanmasında da Hardy-Weinberg prensibi kullanılır.
→K ve B genleri eksik baskın ise;
K geni frekansı: P
B geni frekansı : q
P2: KK genotipli bireylerin frekansı
2pq: KB genotipli bireylerin frekansı
q2: BB genotipli bireylerin frekansı
Örnek: 4000 bireyden oluşan, bir aslan ağzı bitkisi populasyonunda 40 çiçek kırmızı renklidir. Buna göre;
a) Pembe renkli çiçeklerin sayısı kaçtır?
b) Kırmızı renk geni taşıyan çiçeklerin frekansı kaçtır?
[ Kırmızı (K) ve beyaz (B) renkleri eksik baskın ]
Çözümü:
a)
Kırmızı renk geni (K) frekansı: P
Beyaz renk geni (B) frekansı : q
→Kırmızı renkli çiçeklerin frekansı: P2 olduğundan;
 bulunur.
→ P + q = 1
→ 0,1 + q = 1
→ q = 0,9 bulunur.
→Pembe renkli çiçeklerin frekansı: 2Pq olduğundan;
2 x 0,1 x 0,9 = 0,18 bulunur.
→Populasyonda 4000 birey olduğundan;
4000 x 0,18 = 720 çiçek pembe renklidir.
b) Kırmızı renk geni (K) taşıyan bireyler: KK ve KB ' dir.
Bu bireylerin frekansı: P2 + 2pq olduğundan;
→ (0,1)2 + (2 x 0,1 x 0,9)
→ 0,01 + 0,18 = 0,19 K geni taşıyan bireylerin frekansıdır.
###########################################################################################
| 
