MENDEL YASALARI
→Kalıtımın babası olarak kabul edilen Mendel, bezelye bitkisi üzerinde çalışarak; kalıtım biliminin temelini atmıştır.
*Mendel yasaları:
→Mendel' in; ayrılma, bağımsız dağılım, birleşme ve benzerlik yasası olmak üzere 5 temel yasası vardır.
**Ayrılma yasası:
→Bir bireyde üreme hücreleri (gametler) oluşurken; allel genler ayrılarak, farklı hücrelere gider.
**Bağımsız dağılım yasası:
→Allel genlerin ayrılması birbirinden bağımsız bir şekilde gerçekleşir.
Not:
→Mendel' in bu yasası, sadece farklı kromozomlar üzerinde bulunan genler için geçerlidir.
→Aynı kromozom üzerinde bulunan genlerde (bağlı genler), üreme hücreleri oluşurken krossing-over
gerçekleşmezse bu yasa geçersiz olur.
**Birleşme yasası:
→Döllenme olayı ile allel genler tekrar bir araya gelir.
**Gizli kalma yasası:
→Anne ve babanın fenotipinde görülmeyen bir karakter, yavru bireylerde ortaya çıkabilir.
→Çünkü anne ve babada gizli kalan çekinik genler bulunabilir.
Örnek: Heterozigot sarı renkli iki bezelye çaprazlandığında, yeşil renkli bir bezelyenin olma ihtimali %25' tir.
[Sarı tohum: baskın (A), Yeşil tohum: çekinik (a)]
**Benzerlik yasası (izotipi):
→Farklı fenotiplere sahip iki saf döl çaprazlandığında; oluşan tüm yavru bireylerinin fenotip ve genotipleri
aynı olur.
Örnek: Homozigot sarı renkli bir bezelye ile homozigot yeşil renkli bir bezelye çaprazlandığında; oluşan tüm
bezelyeler heterozigot sarı renkli our.
Not:
Mendel’in çalışma yapmadığı konular:
Mendel’ in bezelye bitkisi seçmesinin nedenleri:
→Yetiştirilmesinin kolay olması
→Maliyetin düşük olması
→Bir yılda, birden fazla sayıda döl verebilmesi
→Bir organ ya da yapı ile ilgili, birden fazla karakter taşıması
Örnek: Bezelye tohumları; hem sarı ya da yeşil renkli, hem de düzgün ya da buruşuk şekilli olabilmektedir.
→Bezelye bitkisinin taç yaprakları, dişi ve erkek organları tamamen kapattığından; dışarıdan polen geçişine
izin vermez. Bezelye bitkisi sadece kendi kendini döller. Böylece karakterlerin dölden-döle aktarılması,
sağlıklı bir şekilde incelenebilir.
###########################################################################################
