KALITIM VE ÇEVRE
*Kalıtım ve çevre:
→Bir canlıdaki fenotipinin ortaya çıkmasında, hem kalıtımın hem de çevrenin etkisi vardır.
→Bazı karakterler, sadece kalıtımın etkisi ile ortaya çıkar.
Örnek: Cinsiyet, göz rengi, kan grubu...
→Bazı karakterler de hem kalıtım, hem de çevrenin etkisi ile ortaya çıkar.
Örnek: Boy uzunluğu, kilo, zeka...
→Bir karakterin ortaya çıkmasında, çevrenin etkisi görülüyorsa; buna modifikasyon denir.
**Modifikasyon:
→Çevrenin etkisiyle, bir canlının dış görünüşünde ortaya çıkan kalıtsal olmayan değişimlerdir.
→Modifikasyon ile canlının kalıtsal yapısı değişmez.
→Sadece genlerin işleyiş şekli değişir.
Örnek:
→Çuha çiçeği; 30-35 ºC’ de yetiştirilirse, beyaz; 15-25 ºC’ de yetiştirilirse; kırmızı çiçek açar.
→Güneşlenen bir insanın, ten renginin bronzlaşması
→Tek yumurta ikizlerinin, farklı boyda olması
→İstiridyelerin, yapıştığı zemine göre şekil alması
→Ortanca bitkisi, asidik topraklarda; mavi-mor, bazik topraklarda; pembe-beyaz renkli çiçekler açar.
→Arı sütü ile beslenen arı larvaları, kraliçe arıyı; bal ve polen ile beslenen arı larvaları ise işçi arıyı oluşturur.
**Adaptasyon:
→Bir canlının yaşama ve üreme sansını arttıran, kalıtsal özelliklerdir.
Örnek:
→Bukalemunun renk değiştirmesi
→Kutup ayıların yağ depolaması
→Kutup ayılarının beyaz renkli olması
→Kaktüsün dikenli olası
→Kertenkelenin tehlike anında kuyruğunu bırakması
→Develerin ayak tabanlarının, geniş olması
→Develerin hörgüçlerinde su depolaması
*İkizler:
→Anne karnında, aynı anda gelişerek doğan bireylere ikiz denir.
→İkizler; tek yumurta ve çift yumurta ikizleri olmak üzere 2' ye ayrılır.
**Tek yumurta ikizleri:
→Bir yumurta hücresi, bir sperm hücresiyle döllendikten sonra; oluşan zigot, mitoz bölünme ile iki hücreye ayrılır.
→Oluşan her bir hücrenin, ayrı ayrı gelişmesi ile; tek yumurta ikizleri oluşur.
→Parmak izleri faklıdır.
→DNA parmak izleri aynıdır. (DNA şifreleri)
→Cinsiyetleri, kan grupları ve göz renkleri aynıdır.
→Aynı plasentadan beslenirler.
→Boy, kilo, zeka gibi; çevrenin etkisinden etkilenen karakterler farklı olabilir.
**Çift yumurta ikizleri:
→İki farklı yumurta hücresi, iki farklı sperm tarafından; aynı anda döllenerek, iki farklı zigot oluşur.
→Oluşan her bir zigotun, ayrı ayrı gelişmesi ile; çift yumurta ikizleri oluşur.
→Parmak izleri faklıdır.
→DNA parmak izleri farklıdır.
→Farklı plasentadan beslenirler.
→Cinsiyetleri, kan grupları, göz renkleri ve diğer özellikleri aynı ya da farklı olabilir.
###########################################################################################
