Kalitim-cok-allellilik BİYODOC

ÇOK ALLELLİLİK

*Çok allelilik:

→Canlılardaki bazı karakterlerin, ikiden fazla allel gen tarafından kontrol edilmesine çok allelilik denir.

→Bir karakter, kaç tane allel genle kontrol edilirse edilsin; bir bireyde bu allel genlerden en fazla iki tanesi

aynı anda bulunur.

→Çünkü bir birey, bu allel genlerden birini annesinden diğerini ise babasından alır.

→Çok allelilikte oluşabilecek genotip çeşidi sayısı;

formülü kullanılarak hesaplanır.

→Çok allelilik durumunda oluşabilecek fenotip çeşidi sayısı da şu şekilde hesaplanır:

→Genler arasında, eksik baskınlık ( ya da eş baskınlık) yoksa; allel gen çeşidi kadar da fenotip çeşidi oluşur.

→Genler arasında, eksik baskınlık ( ya da eş baskınlık) varsa; allel gen çeşidi kadar fenotip ve bunun üzerine,

her eksik baskın gen çifti için +1 fenotip eklenir.

Örnek 1: Bir canlı türünde, bir karakter 5 allel gen tarafından kontrol edilmektedir.

Bu genler arasındaki baskınlık derecesi: A1>A2>A3 >A4 >A5 ise; bu karakter ile ilgili kaç çeşit genotip ve fenotip

oluşur.

Çözümü:

I. Yol:

formülü kullanılarak hesaplanır.

→Bu karakter ile ilgili 5 çeşit allel gen bulunduğundan;

II. yol:

→Genotip çeşidi sayısı: allel genleri gösteren sayıların toplamına eşittir.

Bu genotipler:

A1A1, A1A2, A1A3, A1A4, A1A5, A2A2, A2A3, A2A4, A2A5, A3A3, A3A4, A3A5,A4A4, A4A5, A5A5

→Genler arasında eksik baskınlık ya da eş baskınlık bulunmadığından; 5 çeşit fenotip oluşur.

(A1, A2, A3, A4, A5)

Örnek 2: Bir canlı türünde, bir karakter 4 allel gen tarafından kontrol edilmektedir.

Bu genler arasındaki baskınlık derecesi: B1>B2>B3=B4 ise; bu karakter ile ilgili kaç çeşit genotip ve fenotip

oluşur.

(B3 ve B4 arasında eksik baskınlık vardır)

Çözümü:

I. Yol:

formülü kullanılarak hesaplanır.

→Bu karakter ile ilgili 4 çeşit allel gen bulunduğundan;

II. yol:

→Genotip çeşidi sayısı: allel genleri gösteren sayıların toplamına eşittir.

Bu genotipler: B1B1, B1B2, B1B3, B1B4, B2B2, B2B3, B2B4, B3B3, B3B4, B4B4

→B3 ve B4 genleri arasında eksik basınlık olduğundan; 4 + 1 = 5 çeşit fenotip oluşur.

(B1, B2, B3, B4, B3B4)

###########################################################################################