İNSANDA SOLUNUM SİSTEMİ
*İnsanda solunum sistemi:
→İnsanda solunum sistemi; ağız, burun, yutak, gırtlak, soluk borusu, bronş, akciğer ve diyafram kasından oluşur.
**Ağız ve burun:
→Ağız ve burun, havanın dış ortamdan alınıp- verilmesinde görev alır.
→Burunda bulunan kıllar, tozları tutar ve havayı ısıtır.
→Ağız ve burunda bulunan mukus sıvısı, tozları tutar ve havayı nemlendirir.
**Yutak:
→Ağız ve burundan alınan hava, yutaktan geçerek soluk borusuna verilir.
**Gırtlak:
→Soluk borusunun üst kısmında bulunur.
→Gırtlakta, gırtlak kapağı ve ses telleri vardır.
→Besinler yutulurken, gırtlak kapağı soluk borusunu kapatarak; besinlerin soluk borusuna kaçmasını önler.
**Soluk borusu:
→Soluk borusu, yemek borusunun ön kısmında bulunur.
→Yaklaşık olarak 2 cm çapında ve 12 cm uzunluğundadır.
→Soluk borusunun orta tabakasında, hiyalin kıkırdaktan yapılmış olan; C şeklinde kıkırdaklar bulunur.
→Bunların C şeklinde olmasının nedeni, besinler yutulurken soluk borunun kapanmasını önlemektir.
→Soluk borusunun yemek borusuna temas ettiği bölgede, kıkırdak halka bulunmaz.
→Bu kısımda düz kas tabakası vardır.
→Soluk borusunun iç yüzeyi, tek tabakalı silli silindirik epitel ile örtülüdür.
→Bu hücrelerin arasında, yer yer mukus salgılayan goblet hücreleri vardır.
→Soluk alma sırasında, mukus sıvısı havadaki tozları tutar.
→Silindirik epitel hücreleri ise sillerin hareketi ile mukusu gırtlağa kadar getirir.
→Böylece, mukus sıvısı tozlarla birlikte; balgam olarak dışarı atılır.
→Soluk borusu, alt kısımda bronşlara ayrılarak sağ ve sol akciğere bağlanır.
→Bronşlar, akciğer içinde bronşçuklara ayrılır.
→Bronşçuklar da bronşiollere ayrılır.
**Akciğer:
→İnsanda; sol ve sağ akciğer olmak üzere iki akciğer bulunur.
→Sağ akciğer 3, sol akciğer ise 2 loptan oluşmuştur.
→Sol akciğerin daha küçük olmasının nedeni, kalbin vücudun sol kısmına daha yakın olmasından kaynaklanır.
→Akciğerdeki bronşiollerin uçlarında, alveol adı verilen ve tek tabakalı yassı epitelden oluşmuş; kese şeklindeki
yapılar bulunur.
→Alveolerin etrafı, kılcaldamar yumağı ile sarılmıştır.
→Alveoler, kılcaldamarlar ile gaz alış-verişinin gerçekleşmesini sağlar.
→Alveolü oluşturan epitel hücreleri, akciğerin su kaybını azaltan lipoproteinler salgılar.
→Alveoller aynı zamanda; akciğerin solunum yüzeyini 100 m2 'ye kadar arttırır.
→Akciğerlerin dış kısmında, pleura adı verilen çift katlı bir zar bulunur.
→Pleuradaki zarlar arasındaki boşlukta, pleura sıvısı bulunur.
→Bu sıvı; akciğerin hareketini kolaylaştırır, onu sarsıntılardan korur ve ısı kaybını azaltır.
→Pleura zarı aynı zamanda, geri yaylanma etkisi ile soluk vermede görev alır.
**Diyafram kası:
→Akciğerin altında bulunur.
→Bu kas, göğüs boşluğu ve karın boşluğunu birbirinden ayırır.
→Diyafram kası, kasılıp-gevşeyerek soluk alıp-vermede görev alır.
*Soluk alıp-verme mekanizması:
**Soluk alma:
→Diyafram kası kasılarak düzleşir.
→Kaburgalar arası kaslar kasılır ve kaburgalar yukarı doğru yükselir.
→Göğüs boşluğu hacmi artar. (karın boşluğu hacmi azalır)
→Göğüs boşluğu iç basıncı ise azalır.
→Akciğerin hacmi artar.
→Akciğerin iç basıncı azalır.
→Atmosfer basıncı, akciğer içi basınçtan daha fazla olduğundan; akciğerin içi hava ile dolar.
**Soluk verme:
→Diyafram kası gevşeyerek kubbeleşir.
→Kaburgalar arası kaslar gevşer ve kaburgalar aşağı doğru iner.
→Göğüs boşluğu hacmi azalır. (karın boşluğu hacmi artar)
→Göğüs boşluğu iç basıncı ise artar.
→Akciğerin hacmi azalır.
→Akciğerin iç basıncı artar.
→Akciğer iç basıncı, atmosfer basıncından daha fazla olduğundan; akciğerdeki hava dışarı verilir.
###########################################################################################
