İNSANDA BOŞALTIM SİSTEMİ
*İnsanda boşaltım sistemi:
→İnsanda boşaltım sistemi; böbrek, üreter, idrar kesesi, üretra ve boşaltıma yardımcı organlardan oluşur.
**Deri:
→Terleme ile su ve zararlı tuzların vücut dışına atılmasını sağlar.
**Akciğer:
→Soluk alış verişi ile karbondioksit (CO2) ve su buharının vücut dışına atılmasını sağlar.
**Karaciğer:
→Çok zehirli olan amonyağı (NH3), daha az zehirli olan üreye dönüştürür.
→Aynı zamanda, metabolik bir atık olan safra sıvısını bağırsaklara gönderir.
Karaciğerde üre çevrimi (ornitrin devri):
→Ornitrin molekülü, NH3 ve CO2 ile birleşerek sitrulin molekülünü oluşturur.
→Bu dönüşüm reaksiyonları sırasında, 1 H2O molekülü açığa çıkar.
→Sitrulin molekülü, NH3 ile birleşerek arjinin molekülünü oluşturur.
→Bu dönüşüm reaksiyonları sırasında 1 H2O açığa çıkar.
→Daha sonra arjinin molekülü, 1 H2O kullanılarak parçalanır.
→Arjininin yıkımı sonucunda üre ve ornitrin açığa çıkar.
→Üre karaciğerden uzaklaştırılırken, ornitrin ise tekrar döngüye katılır.
Not:
→Üre sentezi sırasında ATP harcanır.
Karaciğer damarlarında bulunan O2, CO2, NH3 ve üre miktarlarının karşılaştırılması:
→Karaciğer atardamarı, karaciğere bol miktarda NH3 ve O2 getirir.
→Kapı toplardamarı, karaciğere bol miktarda NH3 ve CO2 getirir.
→Karaciğer NH3’ ü, üreye dönüştürür ve karaciğer üstü toplar damarına verir.
→Karaciğer üstü toplar damarından, bol miktarda üre ve CO2 açığa çıkar.
**Kalın bağırsak:
→Safra tuzlarını ve az miktarda suyu, sindirim atıkları ile birlikte vücut dışına atılmasını sağlar.
**Böbrek:
→Kanı süzerek temizler.
→Kanın pH' ını ayarlar.
→Kanın osmotik basıncını ayarlar.
→Kanın mineral (tuz) miktarını ayarlar.
→Böbrekler, aynı zamanda eritropoitein hormonu salgılar.
→Bu hormon, kemik iliğindeki hücrelere etki ederek onların kan üretmesini sağlar.
Böbrek damarlarında bulunan maddelerin karşılaştırılması:
→Böbreğe, böbrek atardamarı kan getirir.
→Böbrek atar damarında bulunan kanın bileşiminde;
bulunur.
→Böbrek toplardamarı, böbrekten aldığı kanı alt ana toplar damara verir.
→Böbrek toplar damarında bulunan kanın bileşiminde;
bulunur.
→Böbrekte kanı süzen temel yapı birimine nefron adı verilir.
→Her bir böbrekte yaklaşık olarak 1 milyon nefron vardır.
→Nefronlar kanı süzerek, idrarın oluşmasını sağlar.
**Üreter (üst idrar kanalı):
→Böbrekten gelen idrarı, idrar kesesine gönderir.
**İdrar kesesi (mesane):
→İdrarı depolar.
→Yapısında bol miktarda düz kas bulunur.
**Üretra (alt idrar kanalı):
→İdrarın vücut dışına atılmasını sağlar.
İdrarın izlediği yol: Nefron -----> Havuzcuk -----> Üreter -----> İdrar kesesi -----> Üretra
##########################################################################################
