HÜCRE
*Hücre:
→Canlıların, canlılık özelliği gösteren en küçük yapı birimine hücre denir.
→Hücre; prokaryot ve ökaryot hücre olmak üzere ikiye ayrılır.
**Prokaryot Hücre:
→Çekirdek ve zarlı organeller taşımaz.
→Organelerden sadece ribozom bulunur.
→DNA sitolazmada dağınık halde bulunur.
→Hücre çeperi taşır.
→Prokaryot hücre; bakterilerde ve arkelerde bulunur.
**Ökaryot Hücre:
→Yapısında çekirdek ve zarlı organeller bulunur.
→Ökaryot hücre; bitki, hayvan, mantar ve protista alemindeki canlılarda bulunur.
*Hücrenin yapısı:
→Hücre; hücre zarı, sitoplazma ve organeller ve çekirdek olmak üzere 3 kısımda incelenir.
**Hücre Zarı:
→Hücreyi dıştan saran; canlı, esnek, seçici-geçirgen ve saydam bir zardır.
→Bileşimide, yaklaşık olarak: %60 protein, %35 yağ ve %5 karbonhidrat içerir.
→Günümüze kadar; birim zar ve akıcı mozaik zar modeli olmak üzere 2 farklı zar modeli ileri sürülmüştür.
Birim zar modeli:
→Bu zar modeline göre; hücre zarı, çift katlı yağ tabakası ve bunun üzerinde bulunan protein tabakasından oluşmuştur.
→Birim zar modeli; hücre zarının gerçekleştirdiği görevleri, tam olarak açıklayamadığından kabul edilmemiştir.
Akıcı-mozaik zar modeli:
→Günümüzde kabul edilen zar modelidir.
→Bu modele göre hücre zarı; protein, yağ ve karbohidrat moleküllerinden yapılmıştır.
→Hücre zarında çift katlı yağ tabakası (fosfolipid) bulunur.
→Protein molekülleri, yağ tabakası arasında düzensiz bir şekilde (mozaik) yerleşmiştir.
→Karbohidrat molekülleri, yer yer yağ moleküllerine bağlanarak glikolipidleri; protein moleküllerine bağlanarak ta
glikoproteinleri oluşturur.
→Glikoprotein ve glikolipidlerin oluşturduğu bu tabakaya glikokaliks tabakası da denir.
→Bu moleküller hücrede reseptör olarak görev yapar. (hücreye özgünlük kazandırır)
→Glikokaliks tabakası, hücrenin yabancı maddeleri tanımasını ve hormonlara cevap vermesini sağlar.
→Hücre zarında por adı verilen delikler bulunur.
→Porlar hücreye seçici-geçirgenlik kazandırır.
→Küçük maddeler porlardan geçerken, büyük maddeler geçemez.
Hücre zarının görevleri:
→Hücreyi korur.
→Hücreye şekil verir.
→Hücreye özgünlük kazandırır.
→Madde giriş-çıkışını kontrol eder.
→Sil, kamçı, yalancı ayak ve mikrovillusu oluşturur.
Hücre çeperi (duvarı):
→Cansızdır.
→Seçici-geçirgen değildir. (tam geçirgendir)
→Üzerinde, hücre zarı porlarından daha geniş olan geçitler bulunur.
→Prokaryot canlılarda, bitkilerde, mantarlarda ve bazı protista üyelerinde bulunur.
Hücre çeperi;
→Bitkilerde selülozdan;
→Mantarlarda kitinden;
→Prokaryot canlılarda ise protein, yağ ve glikozdan yapılmıştır. (peptidoglikan)
**Sitoplazma ve organeller:
Sitoplazma:
→Hücre zarı ile çekirdek arasını dolduran, yarı akışkan saydam bir maddedir.
→Bileşiminde; su, glikoz, aminoasit, yağ asidi, gliserol, vitaminler, RNA, ATP, mineraller, enzimler, O2, CO2, NH3…
ve hücrenin sitoiskelet elemanları bulunur.
###########################################################################################
| 
