***Pasif taşıma:
→Küçük maddelerin enerji harcamadan geçişine pasif taşıma denir.
→Pasif taşıma; difüzyon ve osmoz olmak üzere 2 guruba ayrılır.
►Difüzyon:
→Çok yoğun ortamdan, az yoğun ortama doğru enerji harcanmadan madde geçişidir.
→Canlı ve cansız hücrelerde gerçekleşir.
→İki ortamın yoğunluğu eşitleninceye kadar difüzyon devam eder.
→Difüzyon; basit, kolaylaştırılmış difüzyon ve diyaliz olmak üzere 3 guruba ayrılır.
►►Basit difüzyon:
→Küçük maddelerin hücre zarı porlarından ya da fosfolipid tabakasından geçişidir.
→Yağda çözünen maddeler, hücre zarının fosfolipid tabakasında çözünerek hücreye geçiş yapar.
Örnek: A, D, E ve K vitaminleri
→Suda çözünen maddeler, hücre zarı porlarından hücreye geçiş yapar.
Örnek: Amino asit, glikoz, B ve C vitaminleri
►►Kolaylaştırılmış difüzyon:
→Bu difüzyon çeşidinde, taşıyıcı protein ve enzim kullanılarak taşıma gerçekleşir.
→ATP harcanmaz.
Not:
→Gazlar haricindeki küçük maddeler kolaylaştırılmış difüzyonla taşınabilir.
Difüzyonda maddelerin geçiş sırası:
→ Küçük moleküller > Büyük moleküller
Örnek: Deoksiriboz > Riboz > Glikoz
→ Yağı çözen > Yağda çözünen > Suda çözünen
Örnek: Eter > A vitamini > B vitamini
→Nötr maddeler > Eksi yüklü iyonlar > Artı yüklü iyonlar
Örnek: O2 > Cl- > Na+
►►Diyaliz:
→Seçici-geçirgen bir zardan ürenin difüzyonudur.
→İki ortamın üre yoğunluğu eşitleninceye kadar diyaliz devam eder.
→ATP harcanmaz.
Not:
→Kan ile diyaliz sıvısının madde yoğunluğu üre dışında izotonik (eş yoğun) olmalıdır.
►Osmoz:
→Suyun, seçici geçirgen bir zardan; az yoğun ortamdan çok yoğun ortama doğru, enerji harcanmadan
geçişine osmoz denir.
→Canlı ve cansız hücrelerde gerçekleşir.
→İki ortamın yoğunluğu eşitleninceye kadar osmoz devam eder.
###########################################################################################
