AKTİF TAŞIMA-ENDOSİTOZ-EKZOSİTOZ
***Aktif taşıma:
→Az yoğun ortamdan çok yoğun ortama doğru enerji (ATP) harcanarak madde geçişine aktif taşıma denir.
→Taşıyıcı protein ve enzim kullanılır.
→Tüm canlı hücrelerde gerçekleşir.
**Büyük maddelerin hücre zarından geçişi:
→Büyük molekül yapılı maddeler hücre zarı porlarından geçemezler.
Örnek: Protein, yağ, nişasta, glikojen, maltoz, sükroz, laktoz…
→Bunlar, hücre zarının özel bir mekanizması ile hücre içine alınır ya da hücre dışına atılırlar.
→Büyük molekül yapılı maddelerin hücre zarında taşınması; endositoz ve ekzositoz olmak üzere 2 farklı şekilde
gerçekleşir.
***Endositoz:
→Hücre zarından geçemeyecek büyüklükte olan maddelerin, bir miktar hücre zarıyla birlikte hücre içine
alınmasına endositoz denir.
→Hücre zarı küçülür.
→ATP harcanır.
→Enzim kullanılır.
Not: Endositoz, hücre çeperi taşımayan tüm canlı hücrelerde gerçekleşir.
→Endositoz; fagositoz ve pinositoz olmak üzere 2 guruba ayrılır.
►Fagositoz:
→Katı haldeki büyük molekül yapılı maddelerin, bir miktar hücre zarı ile birlikte hücre içine alınmasına
fagositoz denir.
→İlk önce, hücre zarı yalancı ayak oluşturarak besin molekülünün etrafını sarar.
→Daha sonra, hücre zarının bir kısmı kopar ve besin zarla çevrili bir şekilde hücre içine alınır.
→Böylece besin kofulu oluşmuş olur.
→Besin kofulunun, lizozom ile birleşmesi sonucunda sindirim kofulu oluşur.
►Pinositoz:
→Sıvı haldeki büyük molekül yapılı maddelerin, bir miktar hücre zarı ile birlikte hücre içine alınmasına
pinositoz denir.
→İlk önce, hücre zarı bir kese (cep) oluşturur ve besin molekülünü bunun içine alır.
→Daha sonra, hücre zarının bir bölümü kopar ve besin zarla çevrili bir şekilde hücre içine alınır.
***Ekzositoz:
→Hücre zarından geçemeyecek büyüklükte olan maddelerin, hücre zarının özel bir mekanizması ile hücre
dışına atılmasına ekzositoz denir.
→Hücre zarı büyür.
→ATP harcanır.
→Enzim kullanılır.
Not: Ekzositoz tüm canlı hücrelerde gerçekleşir.
→İlk önce, hücre içinde üretilen salgı kofulu hücre zarına yapışır.
→Daha sonra, salgı kofulu zarı ile hücre zarı birleşir.
→Salgı kofulu zarının, hücre zarı yapısına katılması sonucunda; büyük molekül yapılı maddeler hücre
dışına atılır.
###########################################################################################
