BÖBREK ÜSTÜ BEZİ VE EŞEYSEL BEZLER
***Böbrek üstü bezi:
→Böbreklerin üzerinde bulunur.
→Böbrek üstü bezlenin kabuk (adrenal kortex) ve öz (adrenal medulla) bölgesinden hormon salgılanır.
→Kabuk kısmının hormon salgılaması, hipofiz bezinden salgılanan ACTH hormonun etkisi ile gerçekleşir.
→Öz kısmının hormon salgılaması, hipotalamusun sinirsel uyarıları ile gerçekleşir.
Aldosteron hormonu (mineralokortikoid):
→Aldosteron hormonu, kanın tuz oranını ayarlar.
→Kandaki tuz oranı, normalin altına düştüğünde aldosteron hormonu salgılanmaya başlar.
→Bu hormon etkisi ile böbreklerden Na+ ve Cl- geri emilir ve K+ ise dışarı atılır.
→Aldosteron hormonunun yokluğunda, ölüm gerçekleşir.
→Az salgılanırsa, tunç (addison) hastalığı oluşur.
→Bu hastalarda, kan basıncı düşer, kaslarda yorulma olur ve derideki renk pigment maddesi artar.
→Aldosteron hormonu fazla salgılanırsa conn sendromu oluşur.
→Bu hastalarda, kaslar zayıflar, kan basıncı yükselir ve dokularda ödem oluşur.
Kortizol hormonu (glukokortikoid):
→Protein ve yağların glikoza dönüşmesini sağlar.
→Kan şekerini yükseltir.
Adrenalin hormonu (epinefrin):
→Adrenalin hormonu; tehlike, stres, heyecan ve korku anında salgılanmaya başlar.
→Kalp atışlarını hızlandırır.
→Soluk alış verişi hızlanır.
→Kan basıncı artar.
→Kılcal damarlar daralır.
→Göz bebekleri büyür.
→Tüyler diken diken olur.
→Karaciğerde depolanan glikojen glikoza dönüşür.
→Kan şekeri yükselir.
→Tükürük salgısı azalır.
→Mide ve bağırsakların hareketleri yavaşlar.
→İdrar kesesi gevşer.
Nöradrenalin (nörepinefrin):
→Kalp atışlarını hızlandırır.
→Kan basıncını yükseltir.
→Kılcal damarı daraltır.
Not:
→Bu hormon aynı zamanda kalbe giden sempatik sinirlerden de salgılanır.
***Eşeysel bezler:
→Karma bezlerdir.
→Bunlar, ergenlik çağından itibaren hormon üretmeye başlarlar.
Eşeysel bezler; testis ve yumurtalık olmak üzere 2’ ye ayrılır.
►Testisler:
→Erkeklerde bulunurlar.
→Testosteron hormonu salgılar.
Testosteron hormonu:
→Erkeklere ait olan sekonder eşeysel özellikleri kazandırır.
→Sakal ve bıyık çıkar.
→Koltuk altında ve üreme organları etrafında kıllanma olur.
→Kaslar gelişir.
→Ses kalınlaşır.
→Üreme organları gelişir.
→Testosteron hormonu aynı zamanda spermlerin olgunlaşmasında göre alır.
►Yumurtalık (ovaryum):
→Dişilerde bulunurlar.
→Östrojen ve progesteron hormonları salgılar.
Östrojen hormonu:
→Dişilere ait olan sekonder eşeysel özellikleri kazandırır.
→Göğüsler gelişir.
→Döl yatağı gelişir.
→Koltuk altında ve üreme organları etrafında kıllanma olur.
→Sesin, inceliği korunur.
→Üreme organları gelişir.
Progesteron hormonu:
→Döl yatağına etki ederek, kılcal damar sayısını arttırır ve embriyonun tutunup gelişebileceği bir ortam oluşturur.
→Gebelikte, süt bezlerinin gelişmesini sağlayarak, onlara süt salgılama özelliği kazandırır.
→Progesteron hormonu, embriyonun döl yatağına tutunup gelişebilmesi için gereklidir.
→Gebelikte bu hormonun oranı normalin altına düşerse düşük gerçekleşir.
###########################################################################################
