|
EPİTEL DOKU
**Epitel doku:
→Vücudun dış ve iç yüzeyini örten bir dokudur.
→Bu dokuyu oluşturan hücreler arasındaki boşluklar çok az olup, ara madde bulunmaz.
→Bu dokuda, kan damarları ve sinirler bulunmaz.
→Epitel doku, bağ dokudan difüzyon ile beslenir.
→Epitel doku; örtü, salgı ve duyu epiteli olmak üzere 3 gruba ayrılır.
***Örtü epiteli:
→Vücudun dış yüzeyini ve vücut içindeki boşlukları oluşturan yapıların iç yüzeyini örten bir dokudur.
→Örtü epiteli; tek ve çok tabakalı epitel olmak üzere 2 gruba ayrılır.
►Tek tabakalı örtü epiteli:
→Tek bir hücre tabakasından oluşmuştur.
→Tek tabakalı örtü epiteli; yassı, kübik, silindirik ve yalancı tabakalı epitel olmak üzere 4 gruba ayrılır.
►►Tek tabakalı yassı epitel:
→Yassı şekilli hücrelerden oluşmuştur.
→Bu epitel; kılcal damarlarda, akciğer alveollerinde, akciğer zarında, karın iç zarında, kulak zarının iç yüzeyinde,
bowman kapsülünde, henle kulbunda, tükürük ve boşaltım bezlerinin kanallarında; atar damar, toplar damar ve
kalbin iç yüzeyinde bulunur.
►►Tek tabakalı kübik epitel:
→Küp şekilli hücrelerden oluşmuştur.
→Bu epitel; salgı bezlerinde, böbrek tüplerinde, tiroit bezinde, ovaryum üzerinde, gözün retinasında, pankreas ve
karaciğerin salgı kanallarında bulunur.
►►Tek tabakalı silindirik epitel:
→Silindir şekilli hücrelerden oluşmuştur.
→Bu epitel; mide ve bağırsakların iç yüzeyinde, safra kesesinin iç yüzeyinde, soluk borusunda, akciğer bronşlarında,
döl yatağının iç yüzeyinde, yumurta kanalında ve salgı bezi kanallarında bulunur.
→Bu epiteli oluşturan hücrelerinin bazıları mukus salgılar.
→Bunlara goblet hücresi denir.
→Soluk borusu ve yumurta kanalında bulunan epitel hücrelerinde siller bulunur.
→Bunlara silli silindirik epitel hücreleri denir.
→Soluk borusundaki siller, mukusun gırtlağa kadar taşınmasında; yumurta kanalındaki siller ise yumurta hücresinin
döl yatağına kadar taşınmasında görev alır.
►►Yalancı tabakalı epitel:
→Bu epitel tek tabakalı olmasına karşın, bu epiteli oluşturan hücrelerin çekirdekleri düzensiz olarak dizildiğinden;
çok tabakalı gibi görünür.
→Bu epitel; erkek üretrasında, epididimiste, paratiroit bezinde, östaki borusunda ve göz yaşı bezlerinde bulunur.
►Çok tabakalı örtü epiteli:
→Üst üste sıralanmış olan; yassı, kübik ve silindirik hücrelerden oluşur.
→Bu epitelin; en üst kısmında yassı, ortasında kübik ve en alt kısmında ise silindirik şekilli hücreler bulunur.
→Bu epitel, omurgalıların üst derisinde ve yemek borusunda bulunur.
→Üst derinin dış yüzeyindeki hücreler, difüzyonla yeteri kadar beslenemediğinden; zamanla bunların sitoplazması
azalır ve keratin depolamaya başlar.
→Bu olaya keratinleşme denir.
→Keratinleşme olayı ile saç, kıl, tırnak ve boynuz gibi yapılar oluşur.
***Salgı (bez) epiteli:
→Vücutta çeşitli salgılar üreten hücrelerden oluşur.
→Bunlar, salgı bezlerini oluşturur.
→Salgı bezleri; tek ve çok hücreli bezler olmak üzere iki gruba ayrılır.
►Tek hücreli bezler:
→Bunlar tek bir hücreden oluşmuş olup, mukus salgısını üretirler.
→Bunlara goblet hücreleri denir.
►Çok hücreli bezler:
→Bunlar çok sayıda hücreden oluşmuşlardır.
→Çok hücreli bezler; endokrin, ekzokrin ve karma bezler olmak üzere 3 gruba ayrılır.
►►Endokrin bezler (iç salgı bezleri):
→Bunlar kanalsız bezler olup, hormon üretirler ve salgılarını doğrudan kana verirler.
Örnek: Hipofiz, epifiz, tiroid, paratiroid, timus ve böbrek üstü bezi
►►Ekzokrin bezler (dış salgı bezleri):
→Bunlar kanallı bezler olup, salgılarını vücut dışına ya da vücut içindeki boşluklara boşaltırlar.
Örnek: Ter, göz yaşı, süt ve tükürük bezleri
►►Karma bezler:
→Bunlar hem endokrin hem de ekzokrin bez özelliği taşırlar.
Örnek: Pankreas, mide, yumurtalık ve testis
***Duyu epiteli:
→Duyu organlarında bulunur.
→Bu epitel, taşıdığı reseptörlerle dış ortamdan aldığı uyartıları sinir hücrelerine aktarır.
Örnek: Dildeki tat alma tomurcukları
Epitel dokunun görevleri:
→Vücudu, dış etkenlere karşı korur ve bulunduğu organlara desteklik sağlar.
→Sindirilmiş besinlerin, vitaminlerin ve suyun bağırsaktan emilmesini sağlar.
→Akciğerlerden oksijenin alınmasını ve karbondioksitin ise dışarı verilmesini sağlar.
→Vücudun, dış ortamdaki uyartıları almasını sağlar.
→Vücutta çeşitli salgılar üretir.
###########################################################################################
|
|
|
|