CANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ
*Canlıların temel bileşenleri:
→Canlıların temel bileşenleri; inorganik ve organik bileşikler olmak üzere ikiye guruba ayrılır.
**İnorganik bileşikler:
→Canlılar tarafından sentezlenemezler.
→Dışarıdan hazır olarak alınırlar.
→Sindirilmezler.
→Hücre zarından, doğrudan geçerler.
→Enerji vermezler.
→Yapıcı-onarıcı ve düzenleyici olarak görev yaparlar.
→İnorganik bileşikler; su, asit-bazlar, mineraller ve tuzlar olmak üzere dört gruba ayrılır.
***Su:
→Vücut sıcaklığını ayarlar.
→Enzimlerin çalışabilmesi için minimun %15 su gereklidir.
→Sindirimde görevlidir.
→Zararlı maddelerin vücut dışına atılmasını sağlar. (boşaltım olayı)
→Zehirli maddelerin zehir etkisini azaltır.
→Fotosentezde glikoz sentezinde görev alır.
→Fotosentezde ayrışarak atmosfere verilen oksijenin kaynağını oluşturur.
→Kanın ve vücut sıvılarının osmotik basıncının ayarlanmasında görev alır.
→Mükemmel bir çözücüdür.
→Dokulara besin, oksijen ve hormonların taşınmasında görev alır.
***Asit ve bazlar:
→Suda iyonlaştıklarında; hidrojen iyonu (H+) veren maddelere asit, hidroksil iyonu (OH-) veren maddelere baz denir.
Örnek:
HCl (Hidroklorik asit) ---------------------> H+ + Cl-
H2O
NaOH (Sodyum hidroksit) -------------------> Na+ + OH-
H2O
→Asit ve bazlar, hücre ve vücut sıvılarının pH' nın ayarlanmasında görev alırlar.
→Böylece enzimlerin çalışabilmesi için uygun ortam oluşturmuş olurlar.
***Mineraller ve Tuzlar:
→Yapıcı-onarıcı ve düzenleyici olarak görev yaparlar.
→Bunlardan bazıları, bazı bileşik enzimlerin yapısına katılır. (kofaktör olarak)
→Bunlardan bazıları da hücrenin ve vücut sıvılarının osmotik basıncının ayarlanmasında görev alır.
→Canlılar en önemli olanları: Na, Cl, I, Mg, Ca, P, K, Fe, F ve N' dır.
Na (Sodyum):
→Sinir hücrelerinde uyartıların taşınmasında görev alır. (impuls iletimi)
→Hücrenin ve vücut sıvılarının osmotik basıncını ayarlar.
→Kasların kasılmasında görev alır.
Cl (Klor):
→Hücrenin ve vücut sıvılarının osmotik basıncını ayarlar.
→Sindirim sistemin çalışmasında görev alır.
I (İyot):
→Tiroksin hormonunun yapısına katılır.
→Eksikliğinde basit guatr hastalığı oluşur.
Mg (Magnezyum):
→Klorofil molekülünün yapısına katılır.
→Kemiklerin yapısına katılır.
→Kasların kasılmasında görev alır.
Ca (Kalsiyum):
→Kanın pıhtılaşmasında görev alır.
→Kemiklerin yapısına katılır.
→Kasların kasılmasında görev alır.
P (Fosfor):
→DNA, RNA, ATP, kemik, bazı protein ve bazı lipidlerin yapısına katılır.
K (Potasyum):
→Sinir hücrelerinde uyartıların taşınmasında görev alır.
→Bitkilerde stomaların açılmasında görev alır.
Fe (Demir):
→Kana kırmızı rengini veren hemoglobin molekülünün yapısına katılır.
→Bu nedenle bu mineralin eksikliğinde kansızlık görülür.
→Bitkilere yeşil rengini veren klorofil molekülün sentezlenebilmesi için gereklidir.
(ara tepkimelerde görev alır)
→Fotosentez olayında görev alan ETS elemanlarının yapısına katılır. (ferrodoksin yapısı)
F (Flor):
→Kemik ve dişlerin gelişimi için gereklidir.
N (Azot):
→DNA, RNA, ATP, kemik, bazı protein ve bazı lipidlerin yapısına katılır.
BAŞA DÖN
ANA SAYFAYA DÖN
###########################################################################################
|
