KILCALLIK-KÖK BASINCI-TERLEME KOHEZYON TEORİSİ
***Kılcallık:
→Odun boruları çok ince olduğundan, suyu çekebilme özelliğine sahiptir.
→Bu olaya kılcallık denir.
→Odun borularında suyun yükselmesini adhezyon çekim kuvveti sağlar.
→Kılcallığın etkisi ile su, 5 metreye kadar yükselebilir.
***Kök basıncı:
→Bir bitkinin kök osmotik basıncı, her zaman yaşadığı ortamdan yüksektir.
→Bu durum bitkide, bir kök basıncı kuvveti oluşturur.
→Bunun sonucunda kök, topraktaki suyu osmozla alır.
→Kök basıncının etkisi ile su, 25-30 metreye kadar yükselebilir.
Not:
→Bitkiler kök osmotik basıncını topraktan daha yüksek tutabilmek için, topraktan sürekli aktif taşıma ile mineral alır
ve aynı zamanda; yapraklarda üretilen glikozları köklere gönderir.
→Kök osmotik basıncı büyüklüğü: Kurak ortam bitkileri > ılıman ortam bitkileri > nemli ortam bitkileri
→Bitkilerde kök basıncının etkisiyle; damlama ve yaşarma olayları gerçekleşir.
►Damlama (gutasyon):
→Havanın neme doymuş olduğu zamanlarda, bitkiler stomalardan terleme yapamaz.
→Bitkilerde odun borularından, epidermis yüzeyine kadar uzanan hidatod adı verilen yapılar bulunur.
→Bitkiler aldıkları suyun fazlasını, hidatodlardan sıvı damlalar halinde dışarı atar.
→Bu olaya damlama denir.
→Su ile beraber zararlı tuzlar da dışarı atılır.
►Yaşarma (eksüdasyon):
→Bitkinin yaralanan kısımlarından dışarı sıvı akmasıdır.
→Yaşarma olayı, en iyi şekilde nergis bitkisinde ve muz ağacında gözlenebilir.
***Terleme kohezyon teorisi:
→Bitkiler stomalardan terleme ile kaybettiği su kadar suyu, odun borularından çeker.
→Suyun kesintisiz bir şekilde yükselmesini, kohezyon çekim kuvveti sağlar.
→Bu olaya terleme-kohezyon çekim kuvveti etkisi denir.
→Su bu kuvvetin etkisiyle, 100 metreden daha fazla yüksekliğe taşınabilir.
