*Sindirim:
→Besinlerin, hücre zarından geçebilecek büyüklüğe kadar parçalanmasına sindirim denir.
→Sindirim, gerçekleşme şekline göre; mekanik ve kimyasal olarak 2’ ye ayrılır.
**Mekanik (fiziksel) sindirim:
→Besinlerin, bir kuvvet yardımıyla daha küçük parçalara ayrılmasına; mekanik sindirim denir.
→Mekanik sindirim sonucunda, besinlerin kimyasal yapısı değişmez.
→Bu sindirimin amacı; kimyasal sindirime yardımcı olmaktır.
→İnsanda mekanik sindirim; ağız, mide ve 12 parmak bağırsağında (ince b.) gerçekleşir.
→Ağızda; dişler, midede; mide kasları ve 12 parmak bağırsağında; safra sıvısı sadece yağları mekanik sindirir.
**Kimyasal sindirim:
→Besinlerin, su ve enzimler yardımıyla, kendilerini oluşturan yapıtaşlarına parçalanmasına kimyasal sindirim denir.
→Besinlerin kimyasal yapısı değişir.
→İnsanda kimyasal sindirim; ağız, mide ve ince bağırsakta gerçekleşir.
→Karbonhidratların kimyasal sindirimi, ağızda başlar; ince bağırsakta tamamlanır.
→Proteinlerin kimyasal sindirimi, midede başlar; ince bağırsakta tamamlanır.
→Yağların kimyasal sindirimi, ince bağırsakta başlar; ince bağırsakta tamamlanır.
*İnsanda sindirim sistemi:
→İnsanda sindirim sistemi; ağız, yutak, yemek borusu, mide, ince bağırsak, karaciğer, pankreas, kalın bağırsak ve
anüs olmak üzere; 9 kısımdan oluşnuştur.
**Ağız:
→Dil, diş ve tükürük bezlerinden oluşur.
***Dil:
→Besinleri, karıştırmada ve yutmada görev alır.
→Dil, aynı zamanda besinlerin tadlarını alır ve konuşmamıza yardımcı olur.
***Diş:
→Besinlerin çiğnenmesinde görevlidir.
→Besinleri mekanik sindirerek, daha küçük parçalara ayırır.
→İnsanlarda ilk önce 7 yaşına kadar 20 tane süt dişleri çıkar.
→Daha sonra bu dişler dökülür ve bunların yerine kalıcı dişler çıkar.
→Yetişkin bir insanda 32 diş bulunur.
→Dişler; kesici dişler, köpek dişleri ve azı dişleri olmak üzere 3 gruba ayrılır.
►Kesici dişler:
→Toplam: 8 tanedir.
→Bunlar, besinleri tutmaya ve kesmeye yarar.
►Köpek dişleri:
→Toplam: 4 tanedir.
→Bunlar, besinleri parçalamaya yarar.
►Azı dişleri:
→Toplam: 20 tanedir.
→Bunlar besinleri öğütmede görevlidir.
Dişin yapısı:
→Dişin yapısı; taç, boyun ve kök olmak üzere 3 kısımdan oluşmuştur.
→Dişin taç tabakasının, en dış kısmında; mine tabakası bulunur.
→Mine tabakası cansızdır.
→Bu tabakanın altında dentin tabakası bulunur.
→Dentin tabakası canlıdır.
***Tükürük bezleri:
→İnsanda; dil altı, çene altı ve kulak altı olmak üzere 3 çift tükürük bezi bulunur.
→Tükürük bezleri, tükürük sıvısı üretir.
Tükürük sıvısının görevleri:
→Tükürük sıvısındaki enzimler, karbonhidratları kimyasal sindirir.
→Besinleri yumuşatır, besinlerin çiğnenmesini ve kolay yutulmasını sağlar.
→Mikropların bir kısmını öldürür.
**Yutak:
→Besinlerin yutulmasında görevlidir.
→Besinler yutulurken; gırtlak kapağı, soluk borusunu kapatır.
→Böylece besinlerin soluk borusuna kaçması önlenir.
**Yemek borusu:
→Kasılıp gevşeyerek, besinleri mideye gönderir.
**Mide:
→Kasılıp gevşeyerek, besinleri mekanik sindirir.
→Salgıladığı enzimlerle, proteinlerin kimyasal sindirimini başlatır.
**İnce bağırsak:
→İnce bağırsak; 12 parmak bağırsağı, boş bağırsak ve kıvrımlı bağırsak olmak üzere 3 kısımdan oluşmuştur.
***12 parmak bağırsağı:
→İnce bağırsağın ilk 25 cm' lik kısmıdır.
→Buraya karaciğer ve pankreas salgılarını döker.
→Karaciğer, safra salgısını 12 parmak bağırsağına döker.
→Pankreas, sindirim enzimlerini 12 parmak bağırsağına döker.
→Karaciğerden salgılanan safra sıvısı, yağları mekanik sindirir.
→Pankreastan salgılanan enzimler, karbonhidrat, yağ ve proteinleri kimyasal sindirir.
→İnce bağırsakta besinlerin, kimyasal sindirimi tamamlanır.
→Sindirilen besinler, ince bağırsakta bulunan villuslar tarafından emilerek kana verilir.
**Kalın bağırsak:
→Mekanik ve kimyasal sindirim gerçekleşmez.
→Su ve minerallerin büyük bir kısmı, burada emilir.
→Kalın bağırsakta, B ve K vitamini üreten yararlı bakteriler bulunur.
→Bunların sentezlediği vitaminler, emilerek kana verilir.
→Kalın bağırsakta aynı zamanda; sindirilmemiş besinler, geçici olarak depolanır.
**Anüs:
→Sindirilmemiş besinler ve sindirim atıklarını dışarı atar.
**Karaciğer:
→Karaciğer, koyu kırmızı renkli olup; 2 parçadan oluşmuştur.
→Alt kısmında safra kesesi bulunur.
Karaciğerin görevleri:
→Yağları mekanik sindiren safra sıvısı üretir.
→Kan üretir.
→Vücut sıcaklığını ayarlar.
→Kan şekerini ayarlar.
→Mineral depolar.
→Vitamin depolar.
→A vitamini üretir.
→Zehirli maddelerin zehir etkisini azaltır.
→Çok zehirli olan amonyağı, daha az zehirli olan üreye dönüştürür.
**Pankreas:
→Yaprak şeklinde olup, pembe renkli bir organdır.
→Midenin hemen altında bulunur.
→Karbonhidrat, yağ ve proteinleri kimyasal sindiren salgılar (enzim) üretir.
→Kan şekerini ayarlayan, insülin ve glukagon hormonları üretir.
###########################################################################################
