İNSANDA BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ
*Bağışıklık sistemi:
→Vücudun hastalık yapıcı mikroplara karşı gösterdiği dirence bağışıklık denir.
→Bağışıklık; doğal ve sonradan kazanılan bağışıklık olmak üzere iki gruba ayrılır.
**Doğal bağışıklık (doğuştan gelen):
→Deri, göz yaşı, sindirim ve solunum sistemi salgıları, mide asidi... mikropların vücuda girişene engel olmaya çalışır.
→Birey, aynı zamanda bazı hastalıklara karşı dirençli doğar.
Örnek:
→Zencilerde sarı humma hastalığı görülmez.
**Sonradan kazanılan bağışıklık: aktif ve pasif bağışıklık olmak üzere 2 kısımda incelenir.
***Aktif bağışıklık: Vücudun kendisi, mikroplara karşı; antikor adı verilen savunma proteinleri üreterek karşı koyar.
Aktif bağışıklık; hastalığı geçirerek ya da aşı yaptırılarak kazanılır.
►Aşı:
→Öldürülmüş veya zayıflatılmış mikropların bireye verilmesidir.
→Bu şekilde mikroplar vücuda girmeden önce, vücut onları tanır ve onlara karşı antikor üreterek önlem alır.
→ İlerleyen zamanlarda aynı hastalık mikrobu, vücuda girdiğinde, hazır antikorlar mikropları etkisiz hale getirir.
Not:
→Aşı, sağlıklı bireylere yapılır.
→Uzun süreli bağışıklık sağlar.
→Önlem alma amacıyla yaptırılır.
►Hastalığı geçirerek:
→Hastalığı geçiren bireyler o mikroba karşı bağışıklık kazanır.
→İlerleyen zamanlarda aynı hastalık mikrobu, vücuda girdiğinde, vücut mikropları etkisiz hale getirir.
Örnek:
→Kızamık hastalığı geçiren insanlar, genellikle bu hastalığa tekrar yakalanmazlar.
***Pasif bağışıklık:
→Vücuda giren mikroplara karşı dışarıdan hazır antikor (serum) verilir.
→Hazır antikorlar, genellikle büyük baş hayvanların (At, manda, sığır...) elde edilir.
→Hazır antikorlar, yılan, örümcek ve akrep sokmalarında kullanılır. (panzehir olarak)
Not:
→Serum, hasta insanlara verilir.
→Tedavi edicidir.
→Kısa süreli bağışıklık sağlar.
→İlaçlar ve antibiyotikler bağışıklık sağlamaz.
*Yılan zehirine karşı serum üretme aşamaları:
→Yılan, akrep ve örümcek gibi zehirli hayvanların sokmalarına karşı; antikor (serum) üretilebilmektedir.
→Antikor üretimi için, daha çok büyük baş hayvan (genellikle AT) kullanılır.
→Yılan zehirine karşı antikor elde etmek için; öncelikle yılandan zehir alınır.
→Atın kanına, onu öldürmeyecek dozlarda; her gün bir miktar yılan zehiri verilir.
→Atın bağışıklık sistemi, yılan zehirini tanır ve ona karşı antikor (serum) üretmeye başlar.
→Atın kanında yeteri kadar antikor biriktiğinde; atın kanındaki antikorlar alınır ve bir şişede bekletilir.
→Böylece yılan zehirne karşı, antikor (serum) elde edilir.
→Aynı tür bir yılan, insanı soktuğunda; bu hazır antikorlar insana verilerek, o zehir etkisiz hale getirilir.
###########################################################################################
